مرحوم رضا روزبه

استاد اخلاق و معلم اخلاص

متولد: اردیبهشت ماه سال 1300 شمسی در شهر زنجان.

پدرش کربلایی محمود خیاط فرزند حجةالاسلام شیخ جواد زنجانی، از شاگردان آیت اللّه میرزا محمدتقی شیرازی بود و مادرش سیده ربابه دخت حاج سیدتقی، از سادات مشهور زنجان شمرده می‌شد.

روزبه در کنار تعلیمات ابتدایی و آموزش متوسطه، علوم حوزوی را تا سطوح عالی نزد پدر و عمویش و استادان مشهور در زنجان خواند. او نزد آیت الله سید محمود امام جمعه دروس منطق حکمت الاشراق، معیار العلم غزالی ، مبدا و معاد صدرالمتالهین را تحصیل کرد و دروس تفسیر، فقه ، فلسفه و درس خارج رادر نزد آیت الله حسین دین محمدی زنجانی آموخت. و در نزد سایر اساتید چون، حاج آقا سیدمحمد امام جمعه، و ابراهیم مولوی زنجانی نیز تحصیل کرد و طلبه ممتاز شناخته شد. با اتمام دوره متوسطه، او چند سالی در دبستان توفیق زنجان به تدریس دانش آموزان پرداخت و سپس به تهران مهاجرت کرد. در سال تحصیلی ۱۳۳۱ - ۱۳۳۰، وارد دانشکده علوم شد و با انتخاب رشته فیزیک تحصیلات عالی خود را آغاز کرد. او این دوره را با نگارش «مطالعه در آثار میدان الکتریک و رادیاسیون و گاز ازت روی موجودات زنده» به پایان برد و در پایان رساله طرح جدیدی برای استفاده از گاز ازن در پزشکی ارائه داد. او از دانشجویان ممتاز و برجسته شمرده شد و به عنوان محقق فیزیک و استاد رشته فیزیک شناخته شد. روزبه در معارف اسلامی، فقه و اصول، فلسفه و کلام، ادبیات عرب و تفسیر قرآن مطالعات وسیعی داشت و رسائل و مکسب را خوب می‌دانست. او زبانهای عربی و فرانسه را خوب می‌دانست. اثبات جهان ماوراء، عصمت پیامبران،، اثبات وجود خدا، ولایت، فقه، عربی آسان، روش آسان در تعلیم قرآن و خداشناسی از آثار و تالیفات ایشان می باشد.

یکی از ابعاد زندگی روزبه مدرسه علوی است. با وجود پیشنهاد‌های مکرر دکتر هوشیار به روزبه و تلاش‌های پرفسور محمود حسابی برای احراز کرسی دانشگاه برای تدریس و اعزام به خارج از کشور برای تحصیل در دوره دکتری که روزبه به آن خیلی هم علاقمند بود او پایه گذاری مدرسه علوی و تدریس در آن را ترجیح داد. و این واحد آموزش متوسطه در سال ۱۳۳۵ توسط حاج علی اصغر کرباسچیان (علامه) و حاج مقدس تهرانی و شالچیان و به مدیریت روزبه شروع به فعالیت کرد. دبیرستان علوی و شعب آن از نظر پذیرش محصل، انتخاب استاد و برنامه‌های آموزشی ویژه بودند و روحانیانی مثل، مرتضی مطهری و محمدتقی جعفری و... با هیأت مدیره و روزبه همکاری نزدیک داشتند. محیط تربیتی دبیرستان علوی، بخش بزرگی از زندگی او بود.او بسیاری وقتها، شبها تا دیروقت همراه گروهی از شاگردان در آزمایشگاه فیزیک مدرسه به تحقیق می‌پرداخت.

شخصیت روزبه از جهات مختلف شایسته بررسی و مطالعه‌است. نوشته‌ها، خاطرات و مصاحبه‌های برخی از آشنایان، همکاران و شاگردان او ویژگی‌های زیر را در باره اش نشان می‌دهد: ایمان به خدا: او وقتیکه وقت نماز می‌شد از هر کاری، هر چند مهم، دست می‌کشید و مقید بود آن را در اول وقت به جای آورد. علم: روزبه هر چند تخصص اصلی اش در علم فیزیک بود و در این رشته تحقیقات ارزنده‌ای داشت؛ ولی این امراو را از پرداختن به دیگر رشته‌های علمی باز نداشت. او در فقه، اصول، کلام، تفسیر و علوم قرآنی بسیار مطالعه کرده بود.اخلاق اسلامی: او در برنامه‌ها و کارهای روزانه اش بسیار منظم و دقیق بود. و در رفتار و کردار بسیار مؤدّب و منضبط، در گفتار کم گوی و گزیده گوی شمرده می‌شد. از برخوردها و کلمات تند و دور از ادب و مطالب غیر انسانی سرباز می‌زد و هرگز غیبت نمی‌کرد. او انسانی آرام، افتاده حال و متواضع بود. در مقابل پدر و روحانیان بسیار فروتن بود و در جلساتی که پدرش حضور داشت، با احترام و دو زانو می‌نشست.لباسهای او بسیار ساده و کم قیمت ولی تمیز و مرتب بود. سالهای بسیار تنها یکدست کت و شلوار داشت. این صفت شاگردان و حتی استادان مدرسه اش را تحت تأثیر قرار داده بود. غذایش ساده و مختصر و خانه اش ساده در محله قدیمی و مذهبی خیابان ری بود. او از جسارت و بی ادبی مردم چشم می‌پوشید.

روزبه در سال ۱۳۴۷، به سبب تماس با تشعشعات رادیواکتیو در آزمایشگاه، به بیماری سرطان مبتلا شد. در سالهای ۴۸ و ۴۹ حالش رو به وخامت گذاشت. او ساعت ۷ صبح روز ۲۱ آبان سال ۱۳۵۲ در گذشت و در قم در قبرستان حاج شیخ (نو) دفن گردید.

تاریخ: 9 اسفند 1396 در محل سالن اجتماعات شهید نوری جهاد دانشگاهی استان زنجان.

خلاصه ای از برگزاری مراسم:

در راستای تکریم و الگوسازی از سرآمدان علمی استان، مراسم نکوداشت استاد رضا روزبه با حضور مسئولان استان، تعدادی از شاگردان استاد روزبه از نقاط مختلف کشور و جمعی از نخبگان و استعدادهای برتر استان و با همکاری دانشگاه زنجان، جهاد دانشگاهی زنجان و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان برگزار شد. در این مراسم که با تلاوت آیاتی از قرآن کریم  توسط یکی از نخبگان قرآنی و پخش سرود جمهوری اسلامی آغاز شد، ابتدا دکتر عباس ربیعی رئیس بنیاد نخبگان استان زنجان، ضمن خیر مقدم به مدعوین و میهانان حاضر در مراسم، با اشاره به اهمیت و جایگاه علمی و معنوی استاد رضا روزبه، برگزاری برنامه های تکریم و الگوسازی، را از جمله رسالت ها و وظایف بنیاد نخبگان برشمردند. ایشان در ادامه، از استاد روزبه به عنوان عالمی با تقوا، انسانی بزرگ، معلم اخلاق و افتخار استان یاد نمودند.

در ادامه مراسم، پرفسور یوسف ثبوتی، چهره ماندگار فیزیک ایران و یکی از مسن ترین شاگردان استاد روزبه، افزودند: استاد روزبه یکی از معلمانی بود که در سال‌های 1315 و تا 1330 در استان بود و در دبستان توفیق خدمت می‌کرد. وی در ادامه، به جایگاه استاد روزبه اشاره نموده و افزودند: ایشان تعلقات مذهبی داشت و در فقه، اصول، حدیث و کلام حرفی برای گفتن داشت. بعد از سال1330 استاد به تهران رفت و در آنجا مدرسه علوی را تأسیس نمود که این مدرسه نیز شخصیت‌های برجسته زیادی را به جامعه تحویل داده است.

در ادامه پس از پخش کلیپ تهیه شده از زندگینامه استاد روزبه، دکتر دولتی یکی از شاگردان استاد، با بیان اینکه میلیون ها شمع بدون آتش روشن نمی شوند، اظهار داشتند میلیون ها انسان به تعالی و انسانیت راه نمی یابند مگر آنکه یک روح معنوی مانند استاد روزبه داشته باشند . ایشان همچنین از استاد روزبه به عنوان نابغه تقوا و اهل عمل یاد بردند و افزودند: رفتار استاد با دانش آموزان خود به گونه ای بود که در حضور ایشان روحیه گرفته و با علاقه بیشتری به تحصیل می پرداختند. دکتر دولتی در پایان ضمن اشاره به تربیت شاگردان و اساتید بزرگی در مکتب استاد روزبه، عنوان نمودند که هر یک از ما باید یک روزبه باشیم و ایشان را الگوی خود قرار دهیم.

سپس  دکتر نیک‌سرشت معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری زنجان به نقش نخبگان در توسعه ملی کشور، اشاره نموده و اظهار داشتند: اگر توسعه را به معنای عام پیشرفت معنوی و مادی یک جامعه در نظر بگیریم، توسعه به عنوان یک دستاورد بشری، محدود به یک کشور خاص نبوده و قابلیت جهانی دارد. وی در ادامه به نقش نخبگان در توسعه ملی اشاره نموده و افزودند: هر نخبه در جامعه صاحب نقش و تأثیر است که سبب ایجاد هویت ملی و به تبع آن اعتماد به نفس می شود و کشور به واسطه نخبگان، شناخته می‌شود. مثلا زنجان به واسطه استاد روزبه شناخته می‌شود.

در ادامه مراسم دکتر خاتمی نماینده مردم شهرستان های ماه‌نشان و ایجرود در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه استاد رضا روزبه مراتب علمی و اخلاقی را همراه هم طی نموده افزودند: امروز متبحرین زیادی در زمینه‌های مختلف داریم که از دست‌مایه‌های مذهبی و اخلاقی بی‌بهره هستند اما استاد روزبه توانسته بود در شخصیت خود این‌ها را با هم تلفیق و جمع کند و طرز سلوک ایشان به گونه‌ای بود که بی‌ادبی‌ها را به راحتی تحمل می‌کرد و در یک کلمه انسان واقعی بود و بایستی ایشان را به عنوان الگوی خود قرار دهیم. در ادامه مراسم، آقای دوایی از شاگردان دیگر استاد روزبه، ضمن تشکر بخاطر برگزاری این مراسم، مهمترین وجه شخصیتی استاد روزبه را علاوه بر مقام و منزلت علمی، سجایای اخلاقی و انسانی مثال زدنی ایشان دانسته و نقش زنجان را در تربیت انسانهای بزرگ قابل توجه ارزیابی کردند. وی در ادامه، با بیان خاطراتی از استاد روزبه، بر جنبه های انسانی و اخلاقی آن مرحوم تاکید داشتند.

 در این مراسم آیت‌اله خاتمی نماینده ولی فقیه در استان، با بیان اینکه استاد روزبه هیچ نیازی به برگزاری چنین برنامه‌هایی ندارد، افزود: نسل جوان به ویژه حوانان استان باید با استاد روزبه آشنا شده و از لحظه لحظه زندگی استاد روزبه درس بگیرند. وی در ادامه افزودند: شخصیت‌های برجسته به صورت مادرزادی نخبه به دنیا نمی‌آیند بلکه با زحمت و تلاش و به واسطه مددهای الهی به مرحله‌ای می‌رسند که محبوب مردم می‌شوند. نماینده ولی‌فقیه در استان زنجان اظهار داشت: کسی که برای انجام کاری بتواند اولین قدم را با موفقیت بردارد، حلاوت قدم اول سبب می شود قدم های بعدی را محکمتر و با شدت بیشتری بردارد و این موضوع را می‌توان در زندگی استاد روزبه دید و تعالی روز به روز او را مشاهده نمود. وی با اشاره به عمر کوتاه استاد روزبه و تربیت شاگردان زیادی که نمونه اخلاق و اخلاص هستند، افزود: مرحوم روزبه فراتر از زنجان و افتخار زنجان است. شعاع روحی، علمی، معنوی و انسان سازی روزبه به گونه ای است که شاگردان ایشان در دوران قبل و بعد از انقلاب توانسته‌اند نقش به سزایی در جامعه داشته باشد. نگرش استاد روزبه هنوز هم شاگردان خود را تربیت می‌کند و چنین نیست که با مرگ ایشان مربی بودن او به اتمام رسیده باشد.

در پایان این مراسم با اهدای ارج نامه و هدیه به نماینده خانواده استاد روزبه از مقام علمی ایشان تجلیل به عمل آمد. 

مراسم به روایت تصویر

هنرنامه 1

هنرنامه 2

طواف شمع