به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان؛ چهارم اسفندماه سال گذشته بود که قائم مقام بنیاد ملی نخبگان از تصویب آیین‌نامه «جذب و نگهداری سرمایه انسانی استعداد برتر و نخبه در دستگاه‌های اجرایی کشور» در هیات وزیران خبر داد و گفت: تمام دستگاه‌های اجرایی ملزم به انجام تکالیف مقرر در این آیین‌نامه هستند.

ناصر باقری‌مقدم درباره تصویب آیین‌نامه «جذب و نگهداری سرمایه انسانی استعداد برتر و نخبه در دستگاه‌های اجرایی کشور» اظهار داشت: هیات وزیران در جلسه دوم اسفند ۱۴۰۰ به پیشنهاد مشترک سازمان اداری و استخدامی کشور و بنیاد ملی نخبگان، آیین نامه جذب و نگهداری سرمایه انسانی استعداد برتر و نخبه در دستگاه های اجرایی را تصویب کرد.  

وی ادامه داد: بر همین اساس، بنیاد متعهد است با همکاری سازمان اداری و استخدامی کشور طی سه ‌ماه‌ از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، شیوه نامه شناسایی صاحبان استعداد برتر دارای توانمندی‌های بالقوه و بالفعل را با درنظرگرفتن شایستگی‌های علمی پژوهشی، فناوری و افتخارات متقاضیان شایستگی‌های شغلی، فرهنگی، اجتماعی و سوابق کاری با جهت‌گیری ایجاد تحول در دستگاه‌های اجرایی تنظیم و به تصویب شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی موضوع ماده (۱۱۶) قانون مدیریت برساند.

آیین نامه بسیار مهمی که به طور حتم می تواند منشاء خدمات ارزنده ای برای کشور باشد، چراکه ریشه یابی بسیاری از مسائل و مشکلات فعلی کشورمان در طول سال های گذشته بیانگر آن است که بروز این مسائل بیشتر ناشی از مدیریت غیرعلمی، سوء‌مدیریت و سپردن امور به دست افرادی بوده است که از تخصص و دانش کافی و لازم مدیریتی برخوردار نبوده اند.

اما در ادامه تصویب این آئین نامه و در ۲۲ اسفندماه سال گذشته بنیاد ملی نخبگان و وزارت کشور تفاهم‌نامه ای مشتمل بر یک مقدمه و (۹) ماده با هدف همکاری، هم‌افزایی و برنامه‌ریزی برای توسعه تعاملات فی‌مابین به منظور حمایت از مستعدان برتر و گسترش و تعمیق نقش آنها در فرآیند مساله‌شناسی و حل چالش‌های وزارت کشور در گستره کشور و زمینه‌سازی برای توسعه اثربخشی و اثرگذاری نخبگان به امضا رساندند.

همکاری برای اجرای «آیین‌نامه جذب و نگهداری سرمایه انسانی استعداد برتر و نخبه در دستگاه‌های اجرایی» در وزارت، از جمله مهمترین مفاد این تفاهم‌نامه و تعهدات وزارت کشور است و بر اساس تفاهم‌نامه فی‌مابین، ایجاد سازوکار لازم و ابلاغ به معاونت‌ها، استانداری‌ها و سایر نهادهای تابعه برای بهره‌گیری از مشاوره‌های تخصصی استعدادهای برتر و نخبگان در فرآیند تصمیم‌سازی و حل چالش‌ها و مسائل مبتلابه به ویژه استفاده از مستعدین و نخبگان بومی توسط استانداری‌ها و فرمانداری‌های کشور و حمایت از طرح‌های پژوهشی و فناورانه مستعدین‌ برتر و نخبگان در راستای رفع چالش‌های و نیازهای وزارت، از جمله مواردی است که وزارت کشور همکاری در اجرای آن را به عهده گرفته است.

موضوعی بسیار مهم در حوزه ورود و جذب هرچه بیشتر نخبگان در دستگاه های اجرایی که به گفته ناصر باقری مقدم سرپرست قائم مقام رییس بنیاد ملی نخبگان در گفت و گو با ایرنا این مهم به منظور ورود هرچه بیشتر نخبگان به حوزه اجرایی کشور و تصمیم سازی و تصمیم گیری و ارائه مشورت های لازم به مدیران کشور در حال حاضر در دستور کار بنیاد ملی نخبگان قرار گرفته است.

 

مهمترین حوزه اثربخشی نخبگان پس از شرکت‌های دانش بنیان، دستگاه‌های اجرایی است 

قائم مقام رییس بنیاد ملی نخبگان، مهمترین حوزه اثربخشی‌ نخبگان بعد از شرکت‌های دانش‌بنیان که در حال حاضر در دستور کار بنیاد ملی نخبگان نیز قرار گرفته است، بحث ورود نخبگان به دستگاه‌های اجرایی و کمک به تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی و ارائه مشورت‌های لازم به مدیران کشور دانست.

ناصر باقری مقدم روز ضمن تاکید بر ورود هرچه بیشتر نخبگان به دستگاه های اجرایی کشور افزود: در همین راستا و پیرو این مصوبه، بنیاد ملی نخبگان از سال گذشته در حال عقد تفاهم‌نامه‌هایی با وزارت‌خانه‌های مختلف است و اولین تفاهم‌نامه در این زمینه را با وزارت کشور امضا کرده است.

وی اضافه کرد: در جلسه انعقاد تفاهم‌نامه با وزیر کشور که چند تن از استانداران نیز حضور داشتند، تصمیم بر این شد که بنیاد ملی نخبگان در قالب کارگروه‌های فکری، نخبگان را در استانداری‌ها و دستگاه‌های اجرایی ساماندهی کند و همچنین زمینه جذب و بکارگیری آنان را با کمک استاندار و دستگاه‌های اجرایی در بخش‌های مختلف کشور فراهم کند.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان گفت: در طول سال‌های گذشته شاهد بودیم که برخی نخبگان وارد دستگاه‌ اجرایی شدند، اما به مشاغل کم اهمیت و پایین منصوب شده بودند. بر همین اساس همچنین هیات دولت در مصوبه ای سازمان امور اداری و استخدامی را ملزم به تعریف طرح "طبقه مشاغل نخبگی" کرد به طوری که این سازمان جایگاه شغلی این افراد را به شکلی تعریف کند که تنها نخبگان در این جایگاه‌ها منصوب شوند.

مهمترین دغدغه فعلی نخبگان اثربخش بودن برای کشور است 

قائم مقام رییس بنیاد ملی نخبگان با اشاره به دغدغه‌های اصلی و مهم اجتماع نخبگانی، گفت: با استفاده از تحقیقات دقیقی که در کشور انجام شده، مهمترین دغدغه مستعدان و نخبگان کشور اثربخشی است و اینکه در انجام امور در کشور احساس شکوفایی کنند.

باقری مقدم تصریح کرد: ارتباط این موضوع با شعار و پیام امسال رهبر معظم انقلاب را که سال جدید را سال «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» نامگذاری کردند، می‌توان اینگونه بیان کرد که مهمترین منصه ظهور نخبگان و استعدادهای برتر کشور برای خودشکوفایی، اقتصاد دانش‌بنیان است.

وی با تاکید بر اینکه، کشور باید به دنبال جایگاه‌هایی برای اثربخشی بیشتر نخبگان و استعدادهای برتر باشد، ادامه داد: اگر اقتصاد یک کشور، بر پایه استخراج و فروش نفت و منابع خام باشد، نیازی به نیروی متخصص و نخبه احساس نمی شود.

به گفته باقری مقدم، اگر کشور بخواهد از همین مواد اولیه، محصولات یا خدمات ثانویه تولید کند، قطعاً نیازمند نیروی متخصص و نخبه است. در همین رابطه، پیام شعار امسال مقام معظم رهبری کمک خواهد کرد کشور به دنبال جایگاه‌هایی برای اثربخشی بیشتر نخبگان و استعدادهای برتر باشد.

نیاز به اشتغال تخصصی؛ دلیل اصلی مهاجرت نخبگان

قائم مقام رییس بنیاد ملی نخبگان اظهار کرد: در امر مهاجرت، با تحقیقاتی که در کشور انجام شده است، دلیل اصلی و عمده مهاجرت نخبگان از زبان ایشان، نیاز به اشتغال تخصصی است. اصولاً کشوری که اقتصاد دانش‌بنیان ندارد، زمینه جذب و نگهداری نخبگان خو درا نیز نخواهد داشت و در نتیجه خروج نخبگانش هم بیشتر خواهد بود.

باقری مقدم افزود: مقام معظم رهبری نیز به همین دلیل است که دائماً به عنوان یک ثروت ملی به بحث نخبگان و متخصصان اشاره می‌کنند، چراکه برای رسیدن به اقتصاد دانش بنیان، محور و موتور اصلی نخبگان و متخصصان کشور هستند؛ بنابراین برای جلوگیری از مهاجرت نخبگان، استراتژی کشور باید به کارگیری نخبگان در حل مسائل باشد.

نخبگان باید مبدأ مدیریت تحولات کشور باشند

قائم مقام رییس بنیاد ملی نخبگان از این برنامه گفت: اینکه نخبگان باید مبدأ تحولات کشور و مدیریت تحولات کشور باشند، فرمایش و تأکید مقام معظم رهبری است، مطالبه ایشان و مطالبه مردم است چراکه با تحقق این امر، قطعاً کیفیت تصمیمات اتخاذ شده بهبود پیدا خواهد کرد.

باقری مقدم اظهار داشت: سال گذشته، بر پایه همین نظر و دیدگاه بنیاد ملی نخبگان با کمک معاونت علمی و فناوری رییس جمهور مصوبه‌ای را در دولت به تصویب رساند که همه دستگاه‌های اجرایی کشور ملزم هستند از نخبگان در کشور استفاده کنند.

وی با اشاره به آمار کلان نخبگان در کشور، افزود: در پایگاه اطلاعاتی بنیاد ملی نخبگان که در چند سال گذشته تکمیل شده، حدود ۵۰ هزار نفر مستعد و نخبه توسط بنیاد ملی نخبگان شناسایی و مورد حمایت قرار گرفته‌اند.

نخبگان باید هم در حوزه‌های تخصصی و هم مدیریتی فعالیت کنند

سرپرست قائم مقام بنیاد ملی نخبگان به چالش‌های نخبگان در جذب در دستگاه‌ها اشاره کرد و توضیح داد: دستگاه‌ها برای جذب نخبگان به دلایل مختلف از جذب نخبگان امتناع می‌کردند. دلایلی که از سوی این دستگاه‌ها اعلام می‌شد، دلایل درستی بود که نمونه آن این بود که آنها اعلام کردند نخبگان توان نخبگی در مباحث مهندسی را دارند؛ اما از نظر مدیریتی و اداری، توانمند نیستند که از نظر ما این دلیل یک دلیل منطقی بود.

باقری مقدم یادآور شد: برای رفع این مشکل در مصوبه اخیر، بنیاد ملی نخبگان موظف شد که با همکاری سازمان امور اداری و استخدامی، دوره‌های توانمندسازی نخبگان برگزار کند تا زمانی که نخبگان وارد دستگاه‌ها می‌شوند، علاوه بر توانمندی‌های نخبگی خود، در زمینه‌های دیگر نیز توانمند باشند.

وی با بیان اینکه این دوره‌ها از سال آینده راه اندازی خواهد شد، افزود: از سوی دیگر دلایلی برای امتناع از جذب نخبگان مطرح شد که دلایل درستی نبود. اگر ما می‌خواهیم سطح حکمرانی را ارتقا دهیم، باید سعی شود نخبگان وارد دستگاه‌ها شوند؛ ولی بسیاری از دستگاه‌ها اعلام می کنند که این افراد سلسله مراتب اداری را رعایت نکرده و از این رو باید از مراحل پایین‌تر شروع کنند.

باقری مقدم یادآور شد: بر اساس مصوبه هیات دولت، لزومی ندارد که نخبگان برای جذب در دستگاه‌های اجرایی وارد سلسله مراتب اداری شوند، بلکه باید متناسب با توان آنها، در جایگاه مورد استفاده قرار گیرند.

وی در پاسخ به این سوال که چرا این افراد باید در دستگاه‌ها مدیر شوند، در حالی که در جایگاه تحقیقاتی اثربخشی بیشتری دارند، اظهار کرد: تمرکز این مصوبه جدید جذب و بکارگیری نخبگان است و این امر به معنای مدیر شدن نیست و تاکید می‌شود که بخش عمده‌ای از این نخبگان باید در کارهای تخصصی مشغول به فعالیت شوند و طراحی شغلی برای این دسته از افراد در دستگاه‌ها نیز در این راستا است، اما از سوی دیگر یکی از مشاغل مهم سازمان‌های اجرایی، مدیریت است و این نیز از تاکیدات رهبر معظم انقلاب است که از نخبگان در مدیریت میانی دستگاه‌ها استفاده شود.

باقری مقدم اضافه کرد: بر این اساس ما معتقدیم که نخبگان هم در پست‌های تخصصی و هم در پست‌های مدیریتی به کار گرفته شوند.

راه‌اندازی سامانه‌ای گزارش عملکرد دستگاه‌های اجرایی درخصوص جذب نخبگان

قائم مقام رییس بنیاد ملی نخبگان با اشاره به مطالبه‌گری ملی جذب نخبگان در دستگاه های اجرایی کشور و ضرورت ارائه گزارش آن به مردم، بیان داشت: قرار است سامانه‌ای در سایت بنیاد ملی نخبگان ایجاد و سالانه یا شش‌ماه یکبار به مردم کشورمان در خصوص اینکه هر دستگاه اجرایی چند نفر از مستعدان و نخبگان کشور را جذب و نگهداری کرده است، اطلاع رسانی شود.

باقری مقدم اظهار امیدواری کرد که این مطالبه اجتماعی باعث ایجاد فضای رقابتی بین وزارتخانه‌ها به منظور جذب هرچه بیشتر نخبگان در دستگاه های اجرایی کشور شود.

قائم مقام رییس بنیاد ملی نخبگان همچنین اظهار کرد: با توجه به اینکه تشکیل و موجودیت بنیاد ملی نخبگان، از منویات مقام معظم رهبری بود، بنیاد ملی نخبگان در طول ۱۰ سال گذشته به فکر پشتیبانی و توانمندسازی نخبگان در کشور بوده است.

وی افزود: در حال حاضر بنیاد ملی نخبگان یک هسته نخبگانی مناسب در کشور تشکیل داده و اکنون زمانی است که نخبگان در عمل ظهور و بروز پیدا کرده، مشاغل را به دست بگیرند و در مدیریت کشور و همچنین در حوزه توسعه اقتصاد دانش‌بنیان نقش‌آفرینی کنند.

مصوبات هیات دولت برای جذب نخبگان توسط دستگاه‌های اجرایی لازم الاجرا است

سرپرست قائم مقام رییس بنیاد ملی نخبگان با بیان این که مصوبه این بنیاد، مصوب هیات دولت است، گفت: مصوبات هیات وزیران برای ‌همه دستگاه‌های اجرایی، لازم الاجرا است و بنا داریم که در این زمینه سامانه‌ای را راه اندازی کنیم و در آن با هدف شفاف سازی، اعلام عمومی کنیم که چند نفر از نخبگان کشور وارد دستگاه‌های اجرایی شده‌اند.

باقری مقدم افزود: برای این منظور کارگروه مشترکی با سازمان امور اداری و سازمان مدیریت و برنامه ریزی تشکیل شده است و نمایندگان دستگاه‌ها در حال معرفی شدن هستند و در آن تمامی الزامات اجرایی این مصوبه از جمله شیوه نامه‌ها و طراحی امور و بارگذاری در سامانه توسط این کارگروه طراحی خواهد شد و امیدواریم در ۶ ماه اول سال ۱۴۰۱، این مصوبه اجرایی شود.

وی با بیان این که ماده ۲ مصوبه جذب نخبگان در دستگاه‌های اجرایی، برای تمامی دستگاه‌ها به جز وزارت اطلاعات، لازم الاجرا است، افزود: این مصوبه به همه دستگاه‌ها ابلاغ شده، ضمن آنکه به همه مراکز بنیاد ملی نخبگان در استان‌ها اعلام کردیم که به استانداری‌ها اعلام شود؛ ولی باید توجه شود که مدت کمی از این مصوبه می‌گذرد.

سرپرست قائم مقام بنیاد ملی نخبگان، موضوع نخبگانی را یک موضوع ملی دانست و تاکید کرد: همه دستگاه‌ها باید در آن مشارکت داشته باشند، از این رو رسیدگی به آن تنها برعهده بنیاد ملی‌ نخبگان نیست و بنا داریم به جای آنکه پاسخگوی آن باشیم، مطالبه‌گر باشیم که چرا با وجود آنکه مصوبات آن وجود دارد و توانمندی‌های افراد سنجیده شده، ولی هنوز این افراد وارد بدنه اجرایی کشور نشده‌اند.

باقری مقدم اظهار داشت: بحث جذب و بکارگیری نخبگان یک موضوع متعلق به همه دستگاه‌های کشور است و بخش کوچکی از آن بر عهده بنیاد است و دستگاه‌های اجرایی کشور، سهم عمده‌ای در این زمینه دارند و با هم فکری‌ها و هم افزایی‌هایی که با آنها انجام می‌شود، تلاش شده است که دستگاه‌ها به سمت به کارگیری نخبگان بروند؛ هر چند که این مصوبه، مصوبه هیات دولت است، پیگیر اجرا شدن آن نیز هست.

جذب ۲۵۰۰ نفر از متخصصان ایرانی ۲۰۰ دانشگاه برتر دنیا

قائم مقام رییس بنیاد ملی نخبگان در ادامه همچنین در همچنین با بیان اینکه، این بنیاد برنامه‌های آینده خود را در عمل به سمت بکارگیری و جذب نخبگان کشور هدایت کرده است، افزود: به عنوان مثال از تعداد نخبگان ایرانی مقیم خارج از کشور، از طریق سامانه‌ای با نام «آی کانکت» که حدود ۱۰ هزار درخواست در آن ثبت شده، تاکنون حدود ۲ هزار و ۵۰۰ نفر از متخصصان از ۲۰۰ دانشگاه برتر دنیا را در کشور جذب کرده که این افراد یا عضو هیات علمی شدند یا شرکت دانش‌بنیان راه اندازی کرده اند.

باقری مقدم با تاکید بر اینکه، نخبگان باید به فعالیت نخبگانی بپردازند و تنها جذب آنها مهم نیست، گفت: اگر نخبه‌ای در یک دستگاه یا صنعتی مشغول به فعالیت است باید فعالیت‌های نخبگانی داشته باشد و این فعالیت عمدتاً از جنس فعالیت‌های تحقیقاتی، فناورانه و نوآورانه باشد.

وی افزود: این اموری است که باعث می‌شود آن دستگاه، وزارتخانه یا صنعت ارتقا پیدا کند؛ بنابراین اصولاً جذب صرف هدف بنیاد نیست بلکه جذب موثر جزء اهداف اصلی است چراکه این اقدام سبب می‌شود نخبه در جایگاه خود قرار گیرد و نگهداشت لازم از این سرمایه انسانی ارزشمند انجام پذیرد.

قائم مقام رییس بنیاد ملی نخگبان گفت: در همین راستا کارگروه مشترکی با سازمان اداری استخدامی و سازمان برنامه و بودجه تشکیل شده است.